Roots en herinneringen te Hengstdijk.
Juni 2010, tijdens ’n etentje in de plaatselijke herberg te Hengstdijk, kwam ondergetekende in gesprek met Ko Leenknegt. Al snel bleek, dat we beide verhalen hadden over Hengstdijk, zijn bewoners, de prachtige omgeving, het natuurgebied de Grote Putting en het water de Vogel. Het viswater de Vogel heeft tijdens de jaren, dat de familie Jansen Verplanke deel heeft uitgemaakt van het dorp Hengstdijk, zeer zeker hun sociale leven mede bepaald..
Toen de kwartierstaat in de jaren zestig van de vorige eeuw door J.C.P. (Jacob) Jansen Verplanke en zijn broer F.C. (Frederik) Jansen Verplanke werd opgesteld, heeft ondergetekende achter de schrijfmachine nooit kunnen vermoeden dat hij in 2011 nog een stukje zou opstellen over de roots van de familie te Hengstdijk.
In de kwartierlijst Jansen Verplanke treffen we onder no. 64, Pieter, geboren te Biervliet, 4 october 1736. Pieter trouwt op 16 april 1780 met Catharina Hermanse, geboren 20 januari 1756. Ze schelen bijna 20 jaar! In april 1784 wordt er een zoon Joos geboren (no. 32) en in ’t zelfde jaar op 16 september 1784 sterft vader Pieter. Van deze Joos, stamt de gehele Amerikaanse tak af + heel onze stam: Hengstdijk, Rilland, Zaamslag, Nijmegen enz. N0. 18, Peuleman. Karel Francies geboren 20 september 1837. Trouwt met no. 19 Weesepoel Anna Catharina geboren 9 juli 1827, met een 10 jaar oudere vrouw omstreeks 1863, toen de laatste dus al 36 jaar was, er worden 3 kinderen geboren. (1864,1866 en 1868) (Het oudste kind was voor ondergetekende zijn grootmoeder; Christina Peuleman) Familieportretten uit de tijd voor de uitvinding der fotografie ontbreken. Van het eigenlijke bestaan van onze voorouders weten we niets af. Een enkel grafsteen is er over. Zo ook het graf van Christina Peuleman, echtgenote van Pieter Jansen Verplanke, dit graf bevindt zich aan de hoofdingang van de Catharinakerk te Hengstdijk. (ged.overgenomen uit Inleiding De Klok Luidde….van J.C.P. Jansen Verplanke)
Iets over onze familie in de jaren 1850-2000 Het gezin van overgrootvader Jacob Jansen Verplanke, veldwachter, had het met 14 kinderen zeer armoedig. Jacob, (Protestant) werd veldwachter te Hengstdijk, in een nagenoeg geheel R.K. dorp en probeerde er omstreeks 1840 nog wat bij te verdienen als kleermaker. De Commissaris des Konings had toen nog invloed op de benoeming van ambtenaren; politie, postboden, schoolmeesters. Het regime van de Generalitietslanden werkte na het herstel van 1813 onder de koningen Willem l en ‖ nog een poosje door en werden bij voorkeur nog Protestanten benoemd. Zo was tot ca. 1925 toe de Burgemeester van Hontenisse (voor meer dan 90% een Roomse gemeente) nog steeds een protestant. Zelfs de schoolmeester in Hengstdijk was tot ca 1865 toe een Protestant; meester Luijmes. Langzaam begonnen de Roomse politici en de geestelijkheid zich met de benoemingen te bemoeien en in 1877 werd overgrootvader, de veldwachter opgevolgd door een R.K. veldwachter, Adriaan van Gijsel.
Mijn grootvader, Pieter Jansen Verplanke kon echter nog postbode worden te Hengstdijk. Grootvader werd opgevolgd door zijn zoon Joos, die na 40 dienstjaren in 1955 afscheid nam van het Staatsbedrijf der PTT. Joos, mijn vader, was de laatste postbode van het geslacht Jansen Verplanke met standplaats Hengstdijk. Het postkantoor stond tegenover de kleuterschool en bij de Dreef, vlakbij de pastorie. Het postkantoor werd gerund door Louise de Rijk-de Bruin. Vader koos na enkele jaren als besteller te hebben gewerkt te Amsterdam toch voor Hengstdijk en werd als “bode” een deel van het sociale gebeuren in en rond en Hengstdijk. Zijn postbestelling was toen wel erg uitgebreid, Pauluspolder behoorde er toen ook nog bij en ook moest hij de post ophalen te Kuitaart. Het gebeurde zelfs, dat de Kruispolder tot Kruispolderhaven in zijn bestelling was opgenomen, geen lachertje want de wegen waren niet zoals nu. De mensen wisten reeds ruim van te voren dat de bode er aan kwam want zijn fluitende aankomst was bekend rondom heel de Vogel, Vader bracht met zijn broers, Jacob, Frederik en Willem en hun leeftijdgenoten hun jeugdjaren door op de buiten, in het natuurgebied de Putting, de Mechelman tussen Hengstdijk en het viswater de Vogel. De Vogel was hun stek om te vissen, van de kant maar ook nog met een roeiboot. Paling, karper, baars en snoek kon je er vangen. Oom Frederik, (Fré) was de beste palingvisser, 20 of meer palingen op een avond was geen uitzondering. Vader Joos was maar wat trots toen hij een snoek ving van 7kg, lente 107cm. (foto ) Samen met 2 collega vissers is hij een kwartier bezig geweest om de snoek op het droge te krijgen. Toevallig ging ik die zondag morgen kijken of ze al wat gevangen hadden. Het was een triomftocht, op de fiets met de snoek aan het stuur, van Hengstdijk naar de woonplaats van vader en moeder te Kloosterzande.
Met het 850 jarig bestaan van de parochie Hengstdijk in 2011, hebben de nazaten van Jacob Jansen Verplanke toestemming gegeven om het boekje “De KLOK LUIDDE”, buiten de familiekring beschikbaar te stellen, de opbrengst komt deels ten goede aan de Stichting Behoud Catharinakerk te Hengstdijk. Kloosterzande, juli 2011
Piet Jansen Verplanke, Kloosterzande, juli 2011